تبیین وصیت امام علی علیه السلام به کمیل

 

ترجمه: 

مردم سه دسته‏اند، عالمى که خدا را به طور شایسته مى‏شناسد و دیگرى شاگردى که در راه رستگارى کوشاست و مردمان حقیر و فرومایه که به هر طرف مى‏روند و با هر بادى حرکت مى‏کنند، از نور علم کسب نور نمى‏کنند و به سوى پناهگاهى محکم پناه نمى‏برند.  

روایات: 

مقام عالم ربانی 

اى هشام حق را بر پا داشته‏اند براى فرمان بردن از خدا، نجاتى نیست جز به طاعت، طاعت بوسیله علم است و علم نیاز به آموزش دارد و آموختن وابسته به عقل است، علم منحصر به عالم‏ ربانى‏ است و درک علم، تعقل است. (۱) 

رسول خدا (ص) فرمود: کسى که در راهى رود که در آن دانشى جوید خدا او را براهى سوى بهشت برد، همانا، فرشتگان با خرسندى بالهاى خویش براه دانشجو فرونهند و اهل زمین و آسمان تا برسد بماهیان دریا براى دانشجو آمرزش طلبند و برترى عالم بر عابد مانند برترى ماه شب چهارده است بر ستارگان دیگر و علماء وارث پیمبرانند زیرا پیمبران پول طلا و نقره بجاى نگذارند بلکه دانش بجاى گذارند، هر که از دانش ایشان برگیرد بهره فراوانى گرفته است.

 

اى کمیل، علم و دانش بهتر است از ثروت، علم تو را حراست مى‏کند ولى تو باید از ثروت حراست نمایى. ثروت با خرج کردن کم مى‏شود ولى علم با نشر و انفاق فزونى مى‏یابد، چیزى که با ثروت پرورش مى‏یابد با از بین رفتن آن از دست مى‏رود. 

طلب علم 

تحفة الأولیاء (ترجمه أصول کافى) ؛ ج‏1 ؛ ص  139

على بن محمد و غیر او، از سهل بن زیاد و محمد بن یحیى، از احمد بن محمد بن عیسى، همه روایت کرده‏اند از ابن محبوب، از هشام بن سالم، از ابو حمزه، از ابواسحاق سبیعى، از آن‏که او را حدیث کرده که گفت: شنیدم از امام جعفر صادق علیه السلام که مى‏فرمود: «اى مردمان، بدانید که کمال دین، طلب کردن علم و عمل کردن به آن است. آگاه باشید که طلب کردن علم، واجب‏تر است بر شما از طلب کردن مال؛ زیرا که مال قسمت شده و مضمون است از براى شما، که خداوند عادل آن را در میان شما قسمت نموده و آن را ضامن شده، و زود باشد که وفا کند از براى شما و علم در نزد اهلش، مخزون است و شما مأمورید به طلب کردن آن از اهلش. پس آن را طلب کنید». (۲)

[1] کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق، الکافی (ط - دارالحدیث)، 15جلد، دار الحدیث - قم، چاپ: اول، ق‏1429. 

[۲] کلینى، محمد بن یعقوب، تحفة الأولیاء (ترجمه أصول کافى)، 4جلد، دار الحدیث - قم، چاپ: اول، 1388 ش.