آثار مادی و معنوی نماز

در بهسازی زندگی

به قلم: رقیه گرگین

دانشجوی رشته ی شیمی کاربردی دانشگاه زاهدان
نماز از جمله عباداتی است که اثرات مادی و معنوی بسیار زیادی در زندگی بشر دارد. مقدمات نماز از هنگام وضو تا پایان نماز هر کدام جزء به جزء فواید و آثاری دارد که در این جا قادر به بیان همهی آن ها نیستیم و تنها به نکاتی چند اشاره میکنیم.
آثار بهداشتی نماز از جمله صحیح بودن پاک نگه داشتن بدن، لباس و جای نماز و پرهیز از نجاستها که موجب زدودن میکروبها و آلودگیها از محیط زندگی و حفظ بهداشت جسمانی است.
وضو سمبل طهارت عمومی بدن و موجب نشاط و سلامت است و مانند غسل، دارای آثار روحی و معنوی است و در پیشگیری و درمان بیماری های جسمی و روانی، اثر دارد.
البته نباید اعمال عبادی را به خاطر این فواید اجرا کرد که موجب بطلان آن خواهد شد، زیرا اگر کسی غسل و وضو کند. تا ضمن آن خنک شود یا از فواید بهداشتی آن بهرهمند شود و یا قیام و رکوع و سجود کند تا ضمن آن حرکات ورزش و نرمش اجرا کند نماز شرکآلود خوانده است.
نماز بزرگترین و محکمترین پناهگاه معنوی است. نماز که مشتمل بر عقل، علم، اختیار حس مسئولیت، اتکا به حضرت حق و قدرت بی­انتهای او و قطع امید از اغیار است. بزرگترین و محکمترین سنگر اطمینان و آرامش و استنقای روح انسان است.
از جمله آثار اخلاقی و تربیتی نماز پیام پرورشی پروردگار است. نماز بازدارنده از بدیها، معراج هر مومن پاکیزه، مایهی نزدیکی هر انسان پرهیزگار به خدا، پاککننده گناهان، شستشو دهندهی جسم و جان، خاموش کنندهی آتش دوزخ، بن اسلام، پایه دین، نردبان رسیدن به اوج کمال و انسانیت، مهمترین نماد دین، بهترین کارها و معیار سنجش اعمال است. اگر نماز قبول شود کارهای دیگر هم پذیرفته می­شود و اگر نماز رد شود کارهای دیگر نیز مردود است.
وقتشناسی و زمانسنجی از مهمترین عوامل پیشرفت جوامع بشری است برنامهریزی های شخصی و اجتماعی بدون سنجیدن زمان و اوقات مناسب هر کار ممکن نیست و میتوان گفت نماز وقت شناسی و زمان سنجی است.
نماز خواندن دارای خاصیت خودتاثیری و خودالقایی است. همانطور که از طریق تلقین میتوانیم بر دیگران اثر بگذاریم. گاهی میتوانیم خود را نیز تحت تاثیر تلقینهای خود قرار دهیم. اسلام که واقعبینی خاص خود را دارد با وضع نماز و تنظیم برنامه آن، بهترین دستور علمی و عملی را برای تلقین حقایق و خوبیها به نمازگزار تدارک دیده است و با مقررکردن آن مسلمانان را موظف کرده است که در هر شبانه روز پنج بار به خود تاثیری بپردازند و تلقین کنندهی آن حقایق و خوبیها و وظیفهها به نفس خود باشند.
نماز برطرف کنندهی کبر است. امام علی(ع) فرمودند: خدا، ایمان را برای پاککردن از نجاست شرک و نماز را برای پاکیزه کردن از پلیدی کبر واجب کرد.
رسول خدا(ص) فرمود: «شیطان پیوسته تا وقتیکه فرزند آدم بر نمازهای پنجگانه محافظت و مواظبت دارد از وی ترسان است و چون نمازها را ضایع کند بر او دلیر میشود و او را در گناهان بزرگ میاندازد.»
نماز عامل سازندهای است که پایداری و مقاومت انسان را در برابر فراز و نشیب های زندگی حفظ میکند و نمازگزار در برابر هر خیر و شر، خوبی بدی، خویش را حفظ نموده و با هر بادی نمیلرزد.
نماز حسّ مسئولیت و تقوا و پرهیزکاری و خداترسی و حقشناسی را در انسان زنده میکند. نماز انسان را به یاد خدا و یاد دادگاه عدل او میاندازد. و گرد غبار خودپسندی و خودپرستی را از صفحهی دل او میشوید و او را از جهان محدود بیرون آورده و به جهان ماورای طبیعت و به عالم پاکیها متوجه میسازد.
نماز وسیلهای است که انبیاء(ع) و اولیای الهی در رفع هر مشکلی و دفع هر شرّی و دور ماندن از هر دشمنی از آن استمداد مینمودند. نماز انسان را به قدرت لایزالی پیوند میدهد که همهی مشکلات برای او سهل و آسان میشود، همین احساس سبب میشود که انسان در برابر حوادث نیرومند و خونسرد باشد. نماز یک نهر روان و یک چشمهی کوثر است هم آتشهای گذشته را خاموش میکند و هم نمیگذارد انسان بعداً گرفتار آتش شود هم جلوی بدیها را میگیرد و هم آن بدی های گذشته را از بین میبرد یکی از بارزترین ذکر خداوند نماز است، عشق و محبت به خداست که علاقه به امور دنیوی را از دل خارج میکند و شوق لقای حق تعالی را در دل زندهتر می سازد. رسول خدا(ص) فرمودند: نماز اسلحهای است در برابر کافر.
نماز باعث برکت و رحمت الهی است خداوند سبحان در سوره ی انفال آیه 2و 3، پنج صفت برای مومنان بیان میکند که یکی از آن اوصاف اقامهی نماز است یعنی نه تنها خود نماز میخواند بلکه دیگران را هم وادار به نماز میکند بعد برای آن ها چهار پاداش ذکر میکند که یکی از آن پاداشها رزق کریم است لذا میفرماید: «رزق کریم»
آثار نماز در عالم برزخ( قبر):

رسول خدا(ص) فرمودند: «نماز بین نمازگزاران و عزرائیل (سلام ا علیه) فرشته ی مرگ، شفاعت میکند. (تا نمازگزار راحتتر جان بدهد)
«نماز در قبر مونس و همدم نمازگزار است»، « نماز فرش نمازگزار در قبر میشود».
آثار نماز در قیامت:

رسول خدا(ص) فرمود: «نماز واقعی و با حضور قلب در روز قیامت تاجی بر سر نمازگزاران است»، «نماز واقعی و با حضور قلب (در روز قیامت) نور چهرهی نمازگزاران است»، «نماز با حضور دل، روز قیامت پوشش و مانعی بین نمازگزار و آتش دوزخ میگردد».
امید است که خداوند متعال ما را از نمازگزاران واقعی قرار دهد