داستان سه قلوها

توپولف_ 144

                           

جت مسافربری فراصوتی شوروی که در غرب به کنکوردسکی شهرت یافته بود متهم به جاسوسی صنعتی از تولوز و فیتون شد و ساخت آن حرف و حدیث های زیادی به دنبال داشت. اما این شایعات هرگز به اثبات نرسیدند و شرکت توپولف این  

هواپیما را دو ماه زودتر از کنکورد ساخت بی-ای.سی و اروسپاسیال به پرواز در آورد.همچنین توپولف-144 به ترتیب 4-5 ماه زودتر از رقییب فرانسوی- انگلیسی موفق شد به سرعت 1 و 2 ماخ دست پیدا کند.البته در ظاهر شاید شباهت هایی بین توپولف-144 و کنکورد وجود داشت اما تفاوت هایی قابل ملاحظه ای نیز بین آنها به چشم می خورد که در ادامه چندین مورد از این تفاوت ها را بازگو می کنیم.فاصله غلاف های دوقلوی موتور کنکورد بسیار بیشتر از توپولف-144 است تفاوت زاویه پسگرایی بال درونی و بال بیرونی توپولف-144 بسیار قابل ملاحظه است در صورتی که بال درونی کنکورد با یک زاویه ملایم به بال بیرونی متصل است. توپولف-144 برخلاف کنکورد دارای یک پیشبال جمع شونده می باشد که امکان مانور در سرعت پایین را به آن می داد.توپولف-144 بسیار بزرگتر( مساحت بال 41.5 درصد بیشتر...سنگینتر بیشینه وزن برخاست 16.1 بیشتر ) و قدرتمند تر ( رانش برخاست 18.9 درصد بیشتر ) از رقیب غربی اش بود. با این حال و با وجود چندین مورد طراحی دوباره و ارتقا کنکوردسکی بازهم آنچنان موفق نبود.توپولف-144 در 26 دسامبر 1975 خدمات دهی باربری خود را آغاز کرد و از تا ریخ 1 نوامبر 1977 به طور محدود به جابه جایی مسافر پرداخت. با توجه به نتایج ضعیفی که توپولف توپولف-144 از خود به جای گذاشت در 30 مه 1978 به طور کلی از خدمت کنار گذاشته شد. در همین زمان کنکورد با غلبه بر قوانین سختگیر آمریکایی توانست پروازهای منظم خود را در غالب خطوط ارفرانس و بریتیش ارویز از ژانویه 1976 آغاز و در اکتبر 2003 به اتمام برساند. گفته می شود که توسعه آن تحت یک طرح جاسوسی صنعتی از شرکت فرانسوی آیروسپاسیال انجام گرفت که مشغول توسعه طرح کنکورد بود .پس از جنگ سرد نمونه ای از آن جهت تحقیق در مورد سرعتهای بالا به ناسا فروخته شد. این هواپیما در 15 ژوئیه 1969 برای اولین بار دیوار صوتی را شکــــــــــست. توپولف 144 در مجموع دو سقوط مرگبار داشته است و هیچ گاه در خارج از روســـــــیه ایرلاینی از آن استفاده نکرد. قابل ذکر است، این هواپیما در زمان بهره برداری سریع ترین پرنده بود. مهمــــــــترین سقوط این هواپیما در نمایشگاه هوایی 1973 پاریس بود، که تی یو_144 اندکی بعد از بلند شـــــدن آتش گرفت و سقوط کرد. در این حادثه 6 نفر خدمه و 8 نفر انسان روی زمین جان باختند و 15 خانه نابود شد. آخرین پرواز مسافربری این هواپیــــــما توسط ایرفلوت در 3 ژوئیه 1979 انجام شد اما تا سال 1984 از این هواپیما برای کارهای پســـــــــتی استفاده می شد. در این هواپیما از 4 موتور NK-36-51 اســــــــتفاده می شد. ظرفیت توپولف 144 تنها کم بود و مصرف سوخت بســـیار بالایی داشت؛ به همین علت تولیدش متوقف شد. در مجموع از این هواپیما 16 فروند ساخته شد.

مشخصات فنی کنکوردسکی :

خدمه: 3 نفر

ظرفیت: 120 تا 140 مسافر، ولی به طور نرمال 70 تا 80 نفر

طول 65.5 متر

فاصله ی دو سر بال: 28.8 متر

ارتفاع: 10.5 متر

مساحت بال: 438 متر

وزن خالی 85000کیلوگرم

حداکثر وزن برخاست: 180000کیلوگرم

پیشرانه: چهار موتور Kolesov RD-36-51 با حداکثر رانش 44122 پوند

حداکثر سرعت: 2.35 ماخ (2500 کیلومتر در ساعت)

حداکثر سرعت کروز: 2.16 ماخ (2300 کیلومتر در ساعت)

برد پروازی: 6500 کیلومتر، 2920 کیلومتر با روشن کردن پس سوز به طور کامل.

کنکورد

هواپیمای کنکورد با همکاری انگلیس و فرانسه در دهه شصت طراحی شد و بعد از گذشت حدود 40 سال از طراحی و سال ها از اولین پرواز آن هنوز زیباترین هواپیمای مسافربری جهان است .جمعا 20 فروند از این هواپیما ساخته شد که 6 فروند اولیه فقط برای تست های مختلف بودند و از 14 فروند بقیه شرکت ارفرانس و بریتیش ارویز هر کدام 7 فروند از آن را خریداری نمود. هواپیمای کنکورد با برد 6880 کیلومتری خود برای مسافرت های طولانی مانند آمریکا تا ژاپن یا چین مناسب نیست در حالی که از نظر سرفه جویی در وقت می توانست برای این مسیرها خیلی طرفدار داشته داشته باشد زیرا اینها معمولا پروازی 11 تا 13 ساعته هستند که کنکورد می توانست در 5 ساعت این مسیر ها را طی نماید. از سوی دیگر شکستن سرعت صوت بر روی خشکی تجربه جالبی برای آنها که در اطراف فرودگاه زندگی می کنند نیست و به این دلایل و یا شاید حسادت کمپانی بوئینگ آمریکا که هواپیمای مشابه ای را نساخته بود کنکورد بیشتر در مسیر نیویورک لندن یا پاریس و برای عبور از عرض اقیانوس اطلس استفاده می شد و مصرف چندان دیگری ندارد.مصرف بنزین آن از پیکان های قدیمی ایران بیشتر بوده و بابت مسافرت دوسره مقدار 2000 لیتر بنزین JP_4 برای هر مسافر به هدر میرفت بنابراین کنکورد محبوب طرفداران محیط زیست نبود. طراحی بدنه این هواپیما توسط فرانسه انجام شده و موتور آن به عهده کمپانی رولزرویس انگلیس بود. هر موتور 38 هزار پاوند کشش با پس سوز تولید می نماید و این هواپیما دارای چهار موتور است.در حالی که ترکیدن لاستیک در بسیاری از هواپیماها قابل کنترل است در این هواپیما که با سرعت بیشتری از روی زمین بلند می شود این مساله می تواند خطرناک باشد به خصوص این که باعث سقوط هواپیمای کنکورد ارفرانس دقایقی پس از شروع پرواز شد.لاستیک هواپیمای کنکورد ارفرانس که حامل توریست های آلمانی برای یک پرواز چارتر بود پس از برخورد با تکه ای که از یک جمبوجت آمریکایی شرکت کنتینانتال که بر روی باند افتاده بود ترکید و با برخورد قطعات آتش گرفته لاستیک به زیر بال آن را سوراخ کرده و پس از بلند شدن هواپیما به علت آتش سوزی شدید هواپیما سرنگون شد و تمامی مسافران و خدمه و چها نفر بر روی زمین کشته شدند.

 پس از لغو پروازهای کنکورد و برسی سانحه معلوم شد که اشکال واقعی از کنکورد نبوده و هواپیمای کنکورد هنوز هواپیمای بسیار قابل اطمینان با سابقه درخشان است ولی باز هم برای اطمینان بیشتر در داخل بالها در قسمت تحتانی ورقه های کولارKEVLAR کار گذاشته که در صورت برخورد قطعاتی از هواپیما از پنچر شدن هواپیما جلوگیری می کند. کولار همان ماده ای است که از آن در ماشین های ضد گلوله استفاده می شود. لاستیک های هواپیما نیز مجددا طراحی شد و بالاخره بعد از چند پرواز آزمایشی و استفاده از کارمندان شرکت بریتیش ارویز به عنوان مسافر این هواپیما مجددا در 7 نوامبر 2001 به خدمت مراجعه نمود. برای جلب اطمینان عموم از نظر ایمنی هواپیما یکی از اولین مسافران نخست وزیر انگلیس بود که عازم آمریکا شد. هواپیمای کنکورد در 7/1 مسافت یک کیلومتر را طی می کند و حرارت بدنه آن در قسمت دماغه جلو به به 127 درجه سانتیگراد می رسد و طول هواپیما در حال پرواز بین 15 تا 25 سانتیمتر .اضافه می شود در حالی که در هواپیماهای مسافربری عادی مسافرانی که طرف پنجره می نشینند احساس اندکی سرما به خاطر سرمای هوای خارج می نمایند .در هواپیمای کنکورد در حالی که حرارت خارج منفی شصت درجه سانتیگراد می رسد ولی پنجره و بدنه هواپیما به علت نیروی اصطکاک گرم می شود و در واقع میزان گرمای بدنه حد اکثر سرعت هواپیما را تنظیم می نماید وگرنه هواپیما قادر به پرواز سریعتر از 2/2 ماخ است ولی در این سرعت گرمای بدنه به حداکثر میزانی که برای پرواز ایمنی است می رسد. گاهی که هوای ارتفاع 60 هزار پا بنا به هر دلیلی گرمتر از معمول باشد هواپیما ممکن است نتواند سریعتر از 8/1 ماخ پرواز نماید زیرا گرمای بدنه به حداکثر می رسد .هواپیمای کنکورد پنج هزار ساعت پرواز آزمایشی قبل از ورود به خدمت در اوایل سال هفتاد انجام داده و بریتیش ارویز به تنهایی 140 هزار ساعت پرواز بدونه حادثه با کنکورد داشته و بیش از 225 کیلومتر سفر کرده است . سریعترین پرواز کنکورد در روز 7 فوریه 1996 از نیویورک به لندن به ثبت رسید که دو ساعت و 52 دقیقه و 59 ثانیه است.در حالت عادی این پرواز در سه ساعت و 20 دقیقه انجام شد. ارفرانس که پرواز های خود را با 7 کنکورد آغاز کرد با اسقاط کرد یک فروند و استفاده از آن برای لوازم یدکی و سقوط هواپیمای دیگرش در آخر صاحب 5 فروند کنکورد بود. کابین کنکورد دارای قسمت جلویی و عقبی است که توسط چند توالت از یکدیگر جدا می شوند تمام هواپیما یک کلاس محسوب شده و در قسمت جلو 10 ردیف چهار نفره و در قسمت عقب 15 ردیف چهار نفره وجود دارد و آشپزخانه نیز در انتهای کابین است دو صفحه بزرگ تلویزیونی در هنگام پرواز است حرارت ارتفاع و سرعت صوت را نشان می دهد.اندکی پس از شروع پرواز و هنگامی که سرعت هواپیما از 500 مایل می گذرد این نشان دهنده ها به کار افتاده و اطلاعات را بیان می کند.هواپیمای کنکورد می تواند زمان پروازی خود را از لندن به نیویورک به حدود سه ساعت تقلیل دهد ولی برای رعایت سر و صدای اطراف فرودگاه از پس سوز فقط به مدت 15 ثانیه استفاده مینماید و بعد پس سوز را خاموش و پس از گذشتن از شهر و وارد محوطه اقیانوس اطلس شدن دوباره می تواند از پس سوز استفاده نماید که معمولا صدای موتور را بیشتر می کند. پنجره های داخل هواپیما بسیار کوچک بوده و بال پیکان مانند کنکورد جلوی دید مسافران را نمی گیرد. حتی اگر روی پهنترین قسمت بال نشسته باشید که علت آن عرض بسیار کم بال است که با یک هواپیمای جمبو جت قابل مقایسه نیست.

در این هواپیمای سوپر سونیک فرقی در سرعت یک ماخ (معادل صوت) احساس نمی شود و آن صدایی که در زمین شنیده می شود در هوا شنیده نمی شود . دیگر اینکه صدای موتورهای این هواپیما بجز در مواقع استفاده از پس سوز در مواقع دیگر صدایش بلندتر از هواپیماهای دیگر نیست .مسئله دیگر اندازه داخل کابین بود که شبیه یک هواپیمای قدیمی 707 فقط دارای دو صندلی در هر ردیف است و سقف آن در وسط راهرو حدود 190 سانتیمتر ارتفاع دارد. پذیرایی در این هواپیما از سالن مخصوص کنکورد آغاز می شود و در سالن مخصوص کنکورد پایان می یابد و پذیرایی از نوع درجه یک نیز بالاتر است.بلیط عادی دو سره این هواپیما از نیویورک به لندن یا پاریس بیش از 10 ده هزار دلار است ولی برای افتتاح مجدد پروازها برای دو هفته قیمت را به 500 هزار دلار تقلیل دادند.

هواپیمای کنکورد دیگر ساخته نمی شود و تمام ابزار و آلات ساخت آن را اوراق کرده اند و فقط 12 فروند از آنها قبل از بازنشتگی موجود بود.

پرواز با کنکورد بسیار آرام است و فقط شتاب بیشتر آن را در موقع شروع پرواز و ترمز شدید آن در زمان نشستن حس می شود. در اوت سال 2000 که یک هواپیمای کنکورد از فرانسه در این کشور سقوط کرد و بر اثر آن پرواز تمام هواپیما های کنکورد متوقف شد. در 7 نوامبر 2001 بد از مدتی زمینگبر بودن کنکورد بار دیگر پروازهایش را از سر گرفت تا اینکه در روز جمعه 24 اکتبر 2003 کنکورد آخرین فرود خود را در فرودگاه Heathrow انجام داد تا پرونده هواپیماهایSuper-Sonic برای مدتی نامعلوم بسته شود.در اواخر دهه 50 شمسی هواپیمایی ملی ایران قراردادی را برای خرید 3 فروند کنکورد امضا کرد که یکی از آنها به عنوان نمونه در فرودگاه کیش نشست و در ادامه برسی های فنی و مالی اقتصادی آن آغاز شد که این ایده به دلایل مختلفی از جمله مسائل سال 58 لغو شد.

مشخصات هواپیما

ظرفیت : 100 نفر در هواپیمای بریتیش ارویز و 120 نفر در هواپیمای ارفرانس

برد پروازی 6880 کیلومتر

موتور : چهار موتور جت رولزرویس یا SNECMA OLYMPUS با 38000 پوند کشش

سرعت بلند شدن : 400 کیلومتر در ساعت

سرعت نشستن : 300 کیلومتر در ساعت

سرعت کروز : 2150 کیلومتر در ساعت در ارتفاع 181/18 متری

طول هواپیما : 1/63 متر

عرض : 5/25 متر

ارتفاع 3/11 متر

عرض بدنه : 9/2

ظرفیت بنزین : 500/119

مصرف بنزین : 629/ 25 لیتر در ساعت

تعداد چرخ 10

منبع: aerospacetalk.ir