تعریفی غلط از شفاعت

               

                    

متاسفانه شفاعت، این حقیقت ارزنده بر اثر برخى برداشت‌هاى غلط به گونه‌اى معرفى شده که گویا شفاعت نوعى مداخله در کار خداوند است و شفاعت کنندگان به گونه‌اى قصد توجیه کردن اعمال خلاف افراد را دارند و گروهى را از مجازات نجات  

                                       

مى‌دهند که عدالت الهى در صدد انتقام گرفتن از آنان بوده است. و اینگونه تفسیر سوء موجب آن مى‌شود که افراد به امور خیر و کمالات کمتر گرایش یابند و از سوى دیگر جرات خلاف‌کارى در آنان تقویت شود و جامعه‌اى که چنین تصورى از شفاعت دارد مورد تایید اهل‌بیت نمى‌باشد. به علاوه مسلمانـان اگـر با چنین نگرشى پیش روند به انسان‌هایى سست اراده تبدیل مى‌شوند و براى پذیرش ذلت آماده‌ترند و عقب افتادگى آنان مسلم است.

از مفاسد خطرناک این برداشت بد؛ دستاویزهایى است که براى دشمنان اسلام فراهم مى‌کند تا آنان با حملات خویش به اعتقادات چنین جوامعى به مقصد خویش برسند کما این که فرقه منحط وهابیت به این اصل مسلم اسلامى تاخته و چون ماهیت حقیقى آن براى وهابیان روشن نیست یا به دلیل بیمارى درونى و خصوصیت کینه‌توزى که دارند نمى‌خواهند مفهوم واقعى آن را درک کنند.

به فرمایش علامه طباطبایى: شفاعت از مصادیق سببیت است و شخص متوسل به شفیع در واقع مى‌خواهد سبب نزدیک‌تر به مسبب را واسطه کند میانه مسبب و سبب دورتر تا این سبب جلو تاثیر آن سبب را بگیرد.

به فرمایش علامه طباطبایى: شفاعت از مصادیق سببیت است و شخص متوسل به شفیع در واقع مى‌خواهد سبب نزدیک‌تر به مسبب را واسطه کند میانه مسبب و سبب دورتر تا این سبب جلو تاثیر آن سبب را بگیرد.(1)

شفاعت برنامه‌اى نیست که همه عاصیان را بدون هیچ گونه قید و شرطى نجات دهد و در بعضى، مایه‌هاى جرات به خلاف را قوت بخشد، رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرموده‌اند: مومن کسى است که اطاعت و اعمال خوب، وى را شاد نماید و اعمال گناه محزونش کند و اگر فردى از نافرمانى در برابر خدا نترسد و در حین ارتکاب معاصى هیچگونه بیمى به دل راه ندهد او را نمى‌توان در زمره اهل ایمان محسوب نمود و چنین فردى به شفاعت نایل نمى‌گردد.(2)

برخى شاید چنین تصور کنند که روز رستاخیز شافعان راستین الهى گناهکاران را زیر بال و پر شفاعت خود قرار خواهند داد و همه آنها از حوزه معنویت و نورانیت شافعان برخوردار شده و در کانون وجود آنها جهشى به سوى پاکى پیدا خواهد شد ولى به تعبیر آیة الله جعفر سبحانى آنان در این اندیشه سخت در اشتباهند، زیرا شفاعت شافعان واقعى از آن کسانى است که در روح و روان آنان نیروى جهش به سوى کمال و پاکى باشد، ولى کسانى که در سراسر وجود آنان نقطه قوت و کمالى پیدا نمى‌شود هرگز نورانیت شافعان وجود تاریکشان را روشن نخواهد کرد.(3)

غلامرضا گلى زواره

گروه دین و اندیشه تبیان، هدهدی

1- علامه طباطبایى، المیزان فى تفسیر القرآن، (متن ترجمه) ج1، ص296.

2- بحارالانوار، ج8، ص35.

3- آیة الله جعفر سبحانى، شفاعت در قلمرو عقل و قرآن و حدیث، ص30. 

---