ش | ی | د | س | چ | پ | ج |
1 | 2 | 3 | 4 | |||
5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
تأثیر حاکمیت سیاسی جامعه بر زندگی شخصی و اجتماعی افراد انکار شدنی نیست. بنابر این حاکمیت سیاسی در اختیار هر گروهی قرار گیرد افکار و اندیشههای آن گروه در جامعه رواج پیدا میکند و به طور غیرمستقیم افراد را نیز تحت تأثیر قرار
میدهد. از این رو به دست آوردن عزت سیاسی یا حفظ و نگهداری آن در اندیشه امام حسین(علیهالسلام) شاخصههایی دارد که اکنون به بررسی آنها میپردازیم:
1-3ـ صبر و مقاومت
«اگر بر مشکلات صبر میکردید و هزینه کار برای خدا را پرداخت میکردید کارهای الهی در اختیار شما قرار میگرفت و اجرای آنها در اختیار شما بود و حل و فصل آنها با شما بود.»(1)
2-3ـ وحدت و همبستگی
«مجاری امور باید به دست دانشمندان به احکام الهی باشد که امین خدا بر حلال و حرام او هستند، ولی شما این جایگاه را از دست دادهاید و این بدین سبب است که از حق جدا گشتهاید و وحدت شما شکسته شده است.»(2)
3-3ـ عدم دلبستگی به دنیا
وابستگی از هر نوع آن عزت انسان را از بین میبرد و انسان را به ذلت میکشاند. هر چه وابستگی انسان بیشتر باشد ذلت او نیز افزونتر خواهد بود. در عرصه سیاست اولین شرط مبارزه آمادگی برای هزینه کردن جان خود میباشد و کسانی که در مبارزات سیاسی این آمادگی را ندارند به طور قطع شکست خواهند خورد و عزت خود را از دست خواهند داد. عشق به ماندن در دنیا و زیبا دیدن دنیا بیش از آنچه هست، باعث ذلت انسان در قلمرو سیاست میشود. امام حسین(علیهالسلام) در تحلیلی در خطابه مشهورش خطاب به دانشمندان اسلامی عامل ذلت آنان را عشق به ماندن در دنیا و زیباتر دیدن دنیا میداند. به این کلام توجه کنید:(3)
«علت مسلط شدن بنیامیه بر امور جهان اسلام فرار شما از مرگ و شیفته شدن شما به زندگی است که به طور قطع باید روزی آن را رها کنید.»(4)
4-3ـ تسلیم نشدن در برابر قدرتها
در چنین شرایطی بسیاری از مبارزان نیز متناسب با دگرگونی شرایط تغییر موضع داده، آن را درایت و هوشمندی سیاسی قلمداد میکنند بدون اینکه توجه داشته باشند این عقب نشینی از اصول میباشد. یکی از شاخصههای عزت سیاسی در نگاه امام حسین(علیهالسلام) این است که هر چند شرایط سیاسی علیه انسان تغییر کند، انسان مسلمان باید پایبند به اصول مانده، نشان دهد که حاضر است هزینه سنگین آن را که فدا کردن جان باشد نیز بپردازد. در روز عاشورا در آخرین لحظات زندگی که امام اصحاب، یاران و فرزندان خود را در راه اعتلای اسلام و عزت مسلمانان هزینه کرده بود و مشغول اتمام حجت با آن مردم سیاسی کار بود و تغییر موضع و عقبنشینی آنان از اصول را به آنان گوشزد میکرد، فرمود: «لا والله لا اعطیهم بیدی اعطاء الذلیل»(5)؛ هرگز، سوگند به خدا با ذلت و خواری با آنان ملاقات نخواهم کرد.
5-3ـ حضور در همه صحنهها
مطالعه زندگی امام حسین(علیهالسلام) از روزی که نوجوانی بود در عصر خلیفه دوم تا پایان عمر شریفش این مسئله را به خوبی به اثبات میرساند، چنان که دهها سند تاریخی گویای این مهم است:
روزی خلیفه دوم در سخنرانی خود گفت: من سزاوارترین مردم برای حاکمیت بر مسلمانان هستم؟!
امام حسین(علیهالسلام) که در آن دوران نوجوانی بود در برابر سخنرانی خلیفه زبان به اعتراض گشود و سخنرانی او را قطع کرد و به مناظرهای تبدیل شد که مایه شرمساری خلیفه گشت، که مشروح آن را باید در منابع تاریخی و حدیثی مطالعه کرد.(6)
در نامههای اعترض آمیز امام به معاویه اینگونه موضعگیریها فراوان است.
امام حسین(علیهالسلام) یکی از شاخصههای عزت سیاسی را حضور در همه صحنهها میدانست و خود نیز در بحرانیترین شرایط یعنی ظهر عاشورا حاضر نشد از اصول خود عقبنشینی کند و در پاسخ قیس بن اشعث که از او خواست در برابر حکومت بنیامیه تسلیم شود و صحنه سیاست را ترک کند فرمود: «لا والله ... لا افرّ فرار العبید»(7)؛ هرگز به خدا سوگند ... همانند بردگان نخواهم گریخت.
"سید محمد مرتضوی"
گروه دین و اندیشه تبیان، هدهدی
1ـ تحف العقول، ص 242.
2ـ تحف العقول، ص 242.
3ـ همان.
4ـ همان.
5 - نهج الشهادة، ص 184/ بحارالانوار، ج 44، ص 191.
6ـ احتجاج طبرسی، ج 2، ص 13.
7ـ بحارالانوار، ج 44، ص 191.
مسلمان باید تلاش در عرصه سیاست را برای حاکمیت دین و اجرای احکام آن و گسترش عدالت و از بین بردن مظاهر فساد و ... تکلیف خود بداند و همان طور که در حوزه عبادات خود را مکلف میداند در این عرصه نیز خود را مکلف بداند و در هر شرایطی متناسب با آنان شرایط موضعگیری کند و تکلیف خود را انجام دهد و این یکی از شاخصههای عزت است. از ویژگیهای مهم سیاست و مسائل سیاسی تغییر سریع شرایط و پیرو آن، دگرگونی پرشتاب موضوعات سیاسی و موضعگیری در برابر آنهاست، به طوری که گاه در کمتر از یک روز به دلیل دخالت عوامل پیشبینی نشده و غیرقابل کنترل، شرایط تا 180 درجه دگرگون شده، مبارزان سیاسی را با بحران تصمیمگیری روبهرو میکند. محبت و دلبستگی به چیزی دو اثر منفی در روح انسان بر جای میگذارد: اول آنکه مانع از آن میشود که انسان زشتیهای آن چیز را درک کند و دیگر این که زیباییهای آن را بیشتر از آنچه هست میبیند. انسان در انجام هر کاری نیازمند به انگیزه است و در کارهای جمعی هر چه انگیزهها به هم نزدیکتر باشد وحدت بیشتری ایجاد خواهد شد و با وجود وحدت هم مشکلات کار کمتر خواهد شد و هم موانع زودتر برطرف میشود. یکی از شاخصههای عزت سیاسی وحدت نیروهاست، به ویژه که دشمن نیز تمام تلاش خود را به کار خواهد گرفت که وحدت نیروها را بشکند تا به اهداف خود برسد. امام حسین(علیهالسلام) در یک تحلیل، حاکمیت سیاسی بنیامیه در سرکوب نیروهای وفادار به اسلام را معلول تفرقه میداند و در خطابه مشهورش به دانشمندان اسلامی و شخصیتهای سیاسی چنین میفرماید: کار و تلاش در هر زمینهای بدون تحمل مشکلات آن به نتیجه نمیرسد، به ویژه اگر کاری منافع عدهای را تهدید کند مشکلات آن بیشتر خواهد بود. در قلمرو سیاست، به دلیل تضاد منافع افراد و گروهها و جاذبههای قدرت و حکومت، مشکلات بیشتر است؛ در نتیجه به ثمر رساندن کار و آفرینش عزت و افتخار نیازمند صبر و مقاومت است و باید هزینه آن را پرداخت. عدهای به اشتباه تصور میکنند که چون برای خدا کار میکنند باید مشکلات کار از کانالهای غیرعادی حل شود و نباید برای کار هزینه پرداخت کنند، در حالی که سیدالشهدا برای بازگرداندن افتخار و عزت اسلام و مسلمانان حاضر شد سنگینترین هزینه را در روز عاشورا بپردازد و پیامدهای آن را که اسارت خاندان رسالت بود به عنوان هزینه سنگین به دست آوردن عزت بپذیرد. امام حسین(علیهالسلام) در خطابه مشهورش نسبت به دانشمندان اسلامی این شاخصه عزت را چنین بیان میفرماید: