سلمان در دوران رجعت

‌به همراه قائم ـ درود خدا بر او باد ـ بیست و هفت نفر مرد از پشت کوفه خارج می‌شوند؛ پانزده نفر از قوم موسی ـ درود خدا بر او باد ـ همان کسانی که به حق راهنمایی و به آن داوری می‌کردند؛ هفت نفر از اصحاب کهف، یوشع بن نون [وصی حضرت موسی]، سلمان، ابودجانة انصاری، مقداد و مالک اشتر. آنها در پیشگاه او یاران و حاکمان خواهند بود». 

اشاره:
در شمارة قبل مجله، مطلبی دربارة شخصیّت جناب سلمان و قوم او ، تقدیم خوانندگان گرامی موعود شد. اینک در پایان آن مطلب، به معرفی جایگاه این صحابی ایرانی پیامبر اکرم(ص) در عصر ظهور می‌پردازیم.

‌در روایات متعددی از حضرت سلمان (ره) به عنوان یکی از رجعت کنندگان؛ یعنی کسانی که در عصر ظهور دوباره به جهان بازمی‌گردند تا امام مهدی (ع) را یاری کنند و آن دوران خوش را دریابند، یاد شده است.

‌در یکی از این روایات که از امام صادق (ع) نقل شده است، در این باره چنین می‌خوانیم: ‌به همراه قائم ـ درود خدا بر او باد ـ بیست و هفت نفر مرد از پشت کوفه خارج می‌شوند؛ پانزده نفر از قوم موسی ـ درود خدا بر او باد ـ همان کسانی که به حق راهنمایی و به آن داوری می‌کردند؛ هفت نفر از اصحاب کهف، یوشع بن نون [وصی حضرت موسی]، سلمان، ابودجانة انصاری، مقداد و مالک اشتر. آنها در پیشگاه او یاران و حاکمان خواهند بود».1

‌در روایت مفصلی که سلمان (ره) از پیامبر گرامی اسلام(ص) نقل کرده است، آن حضرت، پس از معرفی همة جانشینان خود از امام علی (ع) تا امام مهدی (ع) خطاب به سلمان می‌فرماید: «ای سلمان! به درستی که تو او را در خواهی یافت و همچنین همة کسانی که مانند تو هستند و کسانی که ولایت او را پذیرفته و به معرفت او دست یافته‌اند. [در اینجا سلمان می‌گوید:] شکر خدا را به جای آوردم و گفتم: آیا من تا زمان او عمر خواهم کرد؟ پس، آن حضرت این سخن خدای تعالی را خواند: «پس آنگاه که وعدة [تحقّق] نخستین آن دو فرا رسد، بندگانی از خود را که سخت نیرومندند بر شما می‌گماریم تا میان خانه‌ها [یتان برای قتل و غارت شما] به جستجو درآیند و این تهدید تحقّق یافتنی است. پس [از چندی] دوباره شما را بر آنان چیره می‌کنیم و شما را با اموال و پسران یاری می‌دهیم و [تعداد] نفرات شما را بیشتر می‌گردانیم»2 سلمان می‌گوید: [در این هنگام] گریه و شوق من فزونی گرفت و گفتم: ای پیامبر خدا! آیا این [موضوع] عهدی از سوی شماست؟

پس فرمود: آری به خدایی که مرا به حق فرستاد، این بر عهدی است ازسوی من، علی، فاطمه، حسن، حسین، نُه [امام جانشین]، همة کسانی که از ما و با ما هستند و در راه ما ستمی دیده‌اند. سوگند به خدا، بی‌تردید در آن زمان ابلیس و سپاهیان او و [همچنین] همة کسانی ایمان خالص یا کفر خالص داشته‌اند، برای او (امام مهدی) حاضر می‌شوند تا [ستمگران] قصاص شوند و به مجازات خود برسند. پروردگارت به هیچ‌کس ستم نمی‌کند. آنچه گفتم تأویل این آیه است که: «و خواستیم بر کسانی که در آن سرزمین فرودست شده بودند، منّت نهیم و آنان را پیشوایان [مردم] گردانیم، و ایشان را وارث [زمین] کنیم، و در زمین قدرتشان دهیم [و از طرفی] به فرعون و هامان و لشکریانشان آنچه را که از جانب آنان بیمناک بودند، بنمایانیم».3 سلمان می‌گوید: «از پیشگاه آن حضرت برخاستم در حالی که هیچ نگران نبودم که من مرگ را دیدار کنم، یا مرگ مرا».4

در مورد آیاتی که پیامبر اسلام(ص) در ابتدای این روایت شریف به آنها استناد می‌کنند، باید گفت که این آیات در ابتدای سورة اسرا و پس از اشاره به ماجرای بنی اسرائیل وارد شده است. در آیة قبل از این دو آیه چنین می‌خوانیم: «و در کتاب [آسمانی‌شان] به فرزندان اسرائیل خبر دادیم که: «قطعاً دوبار در زمین فساد خواهید کرد و قطعاً به سرکشی بسیار بزرگی بر خواهید خاست».5

‌آیات یاد شده از جمله آیاتی هستند که در روایات اهل بیت عصمت و طهارت (ع) به هنگام گفت‌وگو از موضوع رجعت به آنها استشهاد شده است.6

 

ابراهیم پور حسین

ماهنامه موعود شماره 106

پی‌نوشت‌ها:
1. شیخ مفید الارشاد، ص365، بحارالانوار، ج 52، ص 346، ح92.
2. سورة اسرا، (17) آیات 5 و6.
3. سورة قصص (28) آیة 5.
4. محمّدبن جریر طبری، دلائل الامامـة، ص447-450، ح424؛ سید هاشم بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ج4، ص533؛ بحارالانوار، ج25، ص7 و 8، ح9.
5. سورة اسراء (7)، آیة 4.
6. ر. ک: دلائل الامامـة، ص539، ح522، البرهان، ج4،‌ص531-537.