جای پای یار

جای پای یار

نویسنده:رضیه برجیان




 

مسجد سهله
 

برج های نیم دایره ای از طرف خارج و به فاصله های مساوی تقویت می شوند و در چهار گوشه مسجد به چشم می خورند. در میانه ضلع شرقی دیوار، مناره ای به ارتفاع 30 متر وجود دارد. از دراصلی که همان نزدیکی است، آرام قدم دریکی از مشهورترین مساجد اسلامی که در قرن اول هجری ساخته شده است؛ می گذارم. آرامشی را که فضای آن موج می زند، با تمام وجود حس می کنم. این جا مسجد شریف سهله است که درمنابع تاریخی از آن با نام هایی چون مسجد سهیل، بنی ظفر وعبدالقیس ....(1) یاد شده است.

نگاهم روی دیوار کنارم به سمت بالا سر می خورد وحدود 22 متر بالا می رود. در جای جای مسجد نماز گزارانی مشغول راز و نیاز با معبود خویش اند، بدون توجه به زمان و مسلماً تمام آن ها تا دو سال دیگر زنده اند، مگر قطع رحم عمرشان را قطع کند یا گناهی دیگر گریبان شان را بگیرد.(2) به میان مسجد سهله می رسم، مسجدی با طول 140 متر، عرض 125 متر و چه قدر با عظمت.
دربخش های مختلف صحن مسجد، محراب هایی ساخته شده که به نام پیامبران و ائمه اطهار (ع) نام گذاری شده اند و در اصطلاح آن ها را مقام می خوانند.
جلو می روم. درست در وسط مسجد وکنار مقام امام صادق (ع) می ایستم، محرابی که براساس روایات تاریخی، امام صادق (ع) مدتی درآن جا اقامت نموده و به عبادت ودعا مشغول بوده اند. نگاهم را دور تا دور مسجد طواف می دهم و نگاهم لحظه ای برمقام حضرت یونس (ع) که در جهت جنوب غربی بین دیوارجنوبی و غربی قرار دارد، متوقف می شود. جوانانی اطرافش را گرفته اند ومشغول دعا هستند.
مقام حضرت صالح (ع)در سمت شرقی بین دیوار جنوبی وشرقی قرار دارد وبه مقام صالحین، انبیا و مرسلین معروف است. گروهی این مقام را چون نگینی فرا گرفته اند. همین طورآرام نگاهم سیر می کند تا به مقام حضرت ادریس (ع) می رسد که در بین دیوار شرقی و شمالی قرار دارد. ذهنم نیز پرواز می کند تا افق های دور، شاید هم نزدیک. به مرور تلاش های انبیا و آن چه که تمامی رسولان الهی به آن بشارت داده اند، می پردازم.
به مسجد بیت الخضرا می رسم. در روایتی آمده که این مسجد، خانه حضرت ابراهیم خلیل (ع) بوده است که ازآن جا به سمت قوم«عمالقه»رفتند واکنون به مقام حضرت ابراهیم (ع) می نگرم که بین دیوارغربی و شمالی قرار دارد وخداوند ایشان را در قرآن پدر مسلمانان واسوه آن ها نامیده است.
مقام امام سجاد (ع) درمیانه مسجد وکمی مایل به سمت شرقی قرار دارد ومرا تا کربلا، این نقطه عطف درمسیر تحقق جامعه ای مبتنی بر توحید وعدالت می برد.
کمی مایل به سمت جنوب؛ در بین مقام های امام سجاد(ع) و حضرت یونس (ع)، ساختمانی به طول 80 متر وعرض 5/5 متر بنا شده و مقام امام زمان (ع) را که در قسمت میانی مسجد قرار دارد، احاطه کرده است. مکان شریفی که حضرت ولی عصر (عج) دراین مقام، نماز و نیایش به جا آورده اندو عاشقان بسیاری از جمله عالم بزرگوار، علامه بحرالعلوم، امام شان را درحال مناجات با پروردگار زیارت کرده اند. دلم پرمی کشد به سوی روزی که حکومت حق در سراسر جهان برقرار می شود واین مسجد که روزی منزل حضرت ادریس (ع) وحضرت ابراهیم (ع) بوده است و خداوند هیچ پیامبری را به پیامبری مبعوث نکرده است، مگرآن که وی دراین مسجد نماز گزارده است. منزل حضرت مهدی (ع) است ومولایم با خانواده شان در آن جا اقامت می کنند.
آماده نماز می شوم. دوستم می گوید: می دانی هر کسی دراین مسجد اقامت داشته باشد، مثل آن است که که در چادر پیامبر اکرم (ص) اقامت دارد... هر کس دراین مکان شریف نماز به جای آورد وبه دنبال آن با نیت خالص دعا کند؛ حاجت او برآورده می شود و اگر کسی ازترس امری به آن جا پناه ببرد، خداوند وی را ازآن خطر در امان نگه می دارد و هیچ شب و روزی نیست،‌ مگرآن که ملائکه این مسجد را زیارت می کنند و در آن جا به عبادت خدا مشغول می شوند.(3)

مسجد کوفه
 

نام مسجد کوفه را بارهاو بارها شنیده ای و گاه وقتی مناجات زیبای «مولای یا مولای»(4) امیرالمؤمنین (ع) درگوش جانت نشسته، دلت تا مسجد کوفه پر کشیده است. همان مسجدی که محرابش سحرگاه نوزدهم رمضان، شاهد ضربت خوردن مولای پرهیزکاران بود ودر ودیوارش «فزت و رب الکعبه»(5)را به تماشا نشست. مسجد کوفه و مقام های انبیا و معصومان درآن، خانه امام علی (ع)، مزارمسلم بن عقیل، ‌«هانی بن عروه»، «مختارثقفی» و«ذی الکفل نبی (ع)» وقایع تاریخی فراوانی را به یادها می نشاند.
مسجد کوفه یکی از چهار مسجد مهم و مقدس جهان اسلام است. پس از ظهور حضرت ولی عصر (عج)، پایتخت ایشان کوفه و مرکز قضاوت شان مسجد کوفه خواهد بود. خواندن نماز واجب در مسجد کوفه، ‌معادل به جا آوردن یک حج ونماز مستحبی درآن برابر با یک عمره است. قبله این مسجد باغی است از باغ های بهشت و دست راست و چپ آن نیز بوستان های بهشت است. حتی نشستن در آن مسجد نیز عبادت محسوب می شود. هیچ بنده صالح و پیامبری نبوده، ‌مگرآن که در این مسجد نماز خوانده است.
عصای موسی (ع) شجره یقطین وانگشتر «سلیمان» دراین مسجد است هیچ گرفتار و محزونی در «مسجد کوفه»دست به دعا برنمی دارد،‌ مگراین که دعایش مستجاب وغم و گرفتاری اش برطرف شود. اعتکاف (6) دراین مسجد مانند اعتکاف در «مسجد الحرام» است و «مسجد النبی (ص)» است.(7)
مسجدکوفه، خانه حضرت آدم وحضرت نوح و حضرت ادریس و مصلای ابراهیم خلیل و خضر (ع) بوده و یکی از چهار مسجدی است که خداوند آن را برگزیده و در روز قیامت برای کسانی که درآن نماز خواندند، شفاعت می کند؛ شفاعتی که رد نمی شود و مصلای حضرت مهدی است.(8)
مسجد کوفه یکی از چهار مکانی است که مسافر در آن مخیراست، بین قصر و اتمام.امام صادق (ع) فرمود: «ازجمله از علم مخزون خداوند، نماز اتمام در چهار مکان است: حرم خداوند، حرم رسول گرامی (ص) و حرم امیرمؤمنان(ع) وحرم حسین بن علی (ع) ».(9)

سرداب
 

روزی برای معتضد عباسی خبر می آورند که امام زمان (عج) درآن جا حضور دارند. او فوراً سپاهی را به سامرا برای دستگیری حضرت مهدی (ع) می فرستد. وقتی سپاه معتضد به سرداب می رسند، پشت در سرداب صدای تلاوت قرآن حضرت مهدی (عج) را می شنوند. لشکر در پشت در سرداب اجتماع می کنند تا مانع خروج امام (عج) شوند. فرمانده لشکر در پیشاپیش لشکر می ایستد تا همه افراد لشکر برسند لشکر درمقابل خانه ای که قبلاً، خانه امام حسن عسکری (ع) وامام هادی (ع) بوده، اجتماع می کند تا حضرت را که در سرداب مانند اجدادشان به عبادت مشغول اند، از خانه بیرون بیایند.
پس از مدتی حضرت از راهی که به در سرداب منتهی می شد، ازخانه بیرون می آیند واز پیش روی لشکر عبور می کنند و غیب می شوند.
دراین هنگام، فرمانده لشکر، خطاب به سپاه می گوید:«وارد سرداب شوید ومهدی (عج) را دستگیر کنید.»
سپاهیان می گویند: مگر ندیدی که مهدی (عج) از روبه روی تو عبور کرد.
-من او را ندیدم. شما که دیدید، چرا به او حمله نکردید؟
سپاهیان پاسخ می دهند: ما گمان کردیم تواو را دیدی، چون فرمانی ندادی، ما نیز حرکتی از خودنشان ندادیم.(10)
بهتر است بدانیم سرداب به معنای زیرزمین است و بیشتر خانه های مناطق گرمسیری عراق، ازقدیم وندیم، دارای سرداب بوده تا در تابستان مورد استفاده قرار گیرد. خانه امام حسن عسکری (ع) درسامرا دارای سرداب داشته وامروز این خانه محلی برای عبادت شیعیان آن بزرگواران است.

پی نوشت ها:
 

1.«سهله» که اکثر آن را به سین مفتوحه ضبط کرده اند به «زمین هموار» گفته می شود وبعضی هم به سین مکسور خوانده اند که به معنای «خاک ماسه» مانند است که به وسیله سیل در مسیل ها جمع می شود. بنابراین نام گذاری این مسجد به سهله به لحاظ جنس خاک آن منطقه بوده است و همین طور در علت تسمیه آن به نام های دیگر گفته اند که «سهیل» نام سازنده آن مسجد است و «عبدالقیس» نام طایفه ای است که این مسجد در منطقه سکونت آن ها بنا شده است و«بنی ظفر» هم یکی از طایفه های قبیله عبدالقیس است و ...ابن الفقیه روایت می کند حضرت علی (ع) فرمودند: درکوفه چهار بقعه مقدس وجود دارد که چهار مسجد درآن ساخته شده است وبه آن حضرت عرض شد آن ها کدام مساجدند حضرت فرمود: یکی ازآن ها مسجد ظفر یا همان مسجد سهله است.
2. امام سجاد(ع) می فرماید «هرکس درمسجد سهله دو رکعت نماز به جا آورد، خداوند دو سال برعمر او می افزاید». بحار الانوار، ج97، ص436، ح6.
3. بحار الانوار، ج97، ص435، ح3.
4. یکی از دعاهای حضرت امیر(ع) معروف به مناجات مسجد کوفه که درکتاب مفاتیح آمده است.
5. به خدای کعبه رستگار شدم.
6. اعتکاف، گوشه گیری، گوشه گیری برای عبادت.
7. بحارالانوار؛ ج97، ص392، ح20، به نقل ازخصال، ج1، ص225، ح58.
8. امالی صدوق، ص227، ح8.
9. جواهرالکلام، ج14.
10. بحارالانوار، ج53، ص52-53.
 

منبع:نشریه عطرخوش یار ویژه نهم ربیع الاول