حضرت معصومه ( س )

ولادت حضرت معصومه ( س ) کریمه اهل بیت و روز دختر مبارک باد         

  

از فاطمه ای که معصومه بود

تاریخ، چشم به راه فاطمه ای دیگر است. انتظار به سر می آید و شمیم دل نوازی، خانه خورشید را فرامی گیرد. خنکای حضور دوباره فاطمه (س) در فضای مدینه جاری می شود و کوثر فاطمی، جوشیدن می گیرد. به کوچه باغ های حرم تو پناه می آورم و در سایه سار ملکوتی آن، نفسی تازه می کنم. کنار نهر استجابت می نشینم و قطره ای می شوم در آبی زلال اشک های زایران ات. ضریح نورانی ات را در آغوش می گیرم و از بین شبکه های آن، مزار مطهر تو را تماشا می کنم. باورم نمی شود! آیا به این سادگی، به زیارت تو آمده ام! تو که زیارت ات، هم سان زیارت یاس گم شده مدینه است!

حضرت فاطمه معصومه (س)، روز اول ذیقعده سال 173 سال هجری، در شهر مدینه، چشم به جهان گشود. این بانوی بزرگ وار، از همان آغاز، در محیطی پرورش یافت که پدر و مادر و فرزندان، همه، به فضایل اخلاقی آراسته بودند. عبادت و زهد، پارسایی و تقوا، راست گویی و بردباری، استقامت در برابر ناملایمات، بخشندگی، پاک دامنی و نیز یاد خدا، از صفات برجسته این خاندان پاک سیرت و نیکو سرشت بود. پدران این خاندان، برگزیدگان و پیشوایان هدایت، گوهرهای تاب ناک امامت و سکان دارای کشتی انسانیت بودند.

سرچشمه دانش

حضرت معصومه (س)، در خاندانی که سرچشمه علم و تقوا و فضایل اخلاقی بود، پرورش یافت. پس از آن که پدربزرگ وارش، شهید شد، فرزند آن امام، حضرت رضا (ع)، عهده دار تعلیم و تربیت خواهران و برادران خود شد و تأمین مخارج آنان را نیز بر عهده گرفت. در اثر توجهات زیاد آن حضرت، هر یک از فرزندان امام کاظم (ع)، به مقامی والا دست یافتند و زبان زد همگان شدند.
«ابن صباغ ملکی» در ابن باره می گوید:
«هر یک از فرزندان ابن الحسن موسی، معروف به کاظم، فضیلتی مشهور دارد. » بدون تردید، در میان فرزندان امام کاظم (ع)، بعد از حضرت رضا (ع)، حضرت معصومه (س)، از نظر علمی و اخلاقی، والا مقام ترین آنان است. از اسامی، لقب ها، تعریف ها و توصیفاتی که ائمه اطهار (ع) از ایشان گفته اند، این حقیقت، آشکار و روشن می شود که ایشان نیز چون حضرت زینب (س)، «عالمه غیر معلمه» بوده است.

مظهر فضایل

حضرت فاطمه معصومه (س)، مظهر فضایل و مقامات است. روایات معصومان (ع)، فضیلت ها و مقامات بلندی را به آن حضرت، نسبت می دهد. امام صادق (ع) در این باره می فرمایند: «آگاه باشید که برای خدا، حرمی است و آن مکه است و برای پیامبر خدا، حرمی است و آن مدینه است و برای امیرمؤمنان، حرمی است و آن کوفه است. بدانید که حرم من و فرزندانم بعد از من، قم است. آگاه باشید که قم، کوفه کوچه ماست.
بدانید بهشت، هشت دروازه دارد که سه تای آن ها به سوی قم است. بانویی از فرزندان من به نام فاطمه، دختر موسی، در آن جا رحلت می کند که با شفاعت او، همه شیعیان ما وارد بهشت می شوند. »

مقام علمی حضرت معصومه (س)

حضرت معصومه (س)، از جمله بانوان گران قدر و والا مقام جهان تشیع است و مقام علمی بالایی دارد. نقل شده که روزی، جمعی از شیعیان، به قصد دیدار حضرت موسی بن جعفر (ع) و پرسیدن پرسش هایی از ایشان، به مدینه منوره مشرف شدند. چون امام کاظم (ع) در مسافرت بود، پرسش های خود را به حضرت معصومه (س) که در آن هنگام، کودکی خردسال بود، دادند. فردای آن روز، برای بار دیگر، به منزل امام رفتند. ولی هنوز ایشان از سفر برنگشته بود. پس به ناچار، پرسش های خود را باز خواستند تا در مسافرت بعدی به خدمت امام برسند، غافل از این که حضرت معصومه (س)، جواب پرسش ها را نوشته بود. وقتی پاسخ ها را دیدند، بسیار خوشحال شدند و پس از سپاس گزاری فراوان، شهر مدینه را ترک کردند. از قضای روزگار، در بین راه، با امام موسی بن جعفر (ع) مواجه شده، ماجرای خویش را باز گفتند. وقتی امام، پاسخ پرسش ها را مطالعه کردند. سه بار فرمودند: «پدرش به فدایش. »

فضیلت زیارت

دعا و زیارت، پر و بال گشودن از گوشه تنهایی و تا اوج، با خدا بودن است. دعا و زیارت، جامی است زلال از معنویت ناب، در کام عطش ناک زندگی و زیارت حرم حضرت معصومه (س)، بارقه امیدی در فضای غبارآلود زمانه، فریاد روح مهجور در هنگامه غفلت و بی خبری و نسیمی فرح ناک و برخاسته از باغ های بهشت است. زیارت مرقد حضرت فاطمه معصومه (س) ، انسان را از غرق شدن در گرداب نومیدی باز می دارد و به تلاش بیشتر، دعوت می کند. زیارت مزار با صفای کریمه اهل بیت (س) سبب می شود که زایر حرم، خود را نیازمند پروردگار ببیند، در برابر او خضوع کند، از مرکب غرور و تکبر که سرچشمه تمام بدبختی ها و سیه روزی هاست، فرود آید و حضرت معصومه (س) را واسطه درگاه پروردگار عالمیان قرار دهد. بر همین اساس است که برای زیارت آن حضرت، پاداش بسیار بزرگی وعده داده شده و آن، ورود به بهشت است. در این باره امام جواد (ع) فرمود: «هرکس، عمه ام را در قم زیارت کند، بهشت از آن اوست. »

برگزیدن شهر قم

پس از آن که حضرت معصومه (ع) به شهر ساوه رسید، بیمار شد. چون توان رفتن به خراسان را در خود ندید، تصمیم گرفت به قم برود. یکی از نویسندگان، درباره این که چرا حضرت معصومه (س) شهر قم را برگزید، می نویسد: «بی تردید، می توان گفت که آن بانوی بزرگ، روی ملهم و آینده نگر داشت و با توجه به آینده قم و محوریتی که بعدها برای این سرزمین می دید، بدین دیار روی آورد. »

زیارت حضرت معصومه (س) از منظر روایات

درباره فضیلت زیارت حضرت معصومه (س)، روایاتی فراوانی از پیشوایان معصوم رسیده است. از جمله، هنگامی که یکی از محدثان بر جسته قم، به نام «سعد بن سعد» ، به محضر مقدس امام رضا (ع) شرف یاب می شود، امام هشتم، خطاب به ایشان می فرماید: «ای سعد! از ما در نزد شما قبری است. » سعد می گوید: فدایت شوم! آیا قبر فاطمه، دختر موسی بن جعفر (س) را می فرمایید؟ می فرماید: «آری، هرکس، او را زیارت کند، در حالی که به حق او آگاه باشد، بهشت از آن اوست. »
پیشوای جهان تشیع، امام جعفرصادق (ع) نیز در این باره می فرماید: «هرکس، او را زیارت کند، بهشت بر او واجب می شود. » در حدیث دیگری آمده است: «زیارت او، هم سنگ بهشت است. »

زیارت ماثور درباره حضرت معصومه (ع)

یکی از ویژگی های حضرت معصومه (س)، زیارت نامه ای است که از معصومان (ع) به ما رسیده و پس از حضرت فاطمه زهرا (س)، او تنها بانوی بزرگ واری است که زیارت ماثور دارد. بانوان برجسته ای مانند «آمنه بنت وهب»، «فاطمه بنت اسد»، «خدیجه بنت خویلد»، «فاطمه ام البنین»، «زینب کبری»، «حکیمه خاتون» و «نرجس خاتون» که هیچ شک و تردیدی، درباره مقام بلند و جایگاه رفیع آن ها نیست، هیچ کدام زیارت ماثور از معصومان (ع) ندارند و این، نشان دهنده مقام والای این بانوی گران قدر اسلام است.

امام رضا (ع) و لقب «معصومه»

حضرت فاطمه معصومه (س) ، بانویی بهشتی، غرق در عبادت و نیایش، پیراسته از زشتی ها و شبنم معطر آفرینش است. شاید یکی از دلایل انتخاب نام «معصومه» برای این بانو، آن باشد که عصمت مادرش، حضرت زهرا (س)، در او تجلی یافت. براساس پاره ای از روایات، این لقب را امام رضا (ع)، برای این بانوی والا مقام برگزیدند؛ چنان که فقیه بلند اندیش و سپید سیرت شیعه، «علامه مجلسی»، در این باره می گوید: امام رضا (ع) در جایی فرمود: «هرکس معصومه را در قم زیارت کند، مانند کسی است که مرا زیارت کرده است. »

کریمه اهل بیت

از حضرت معصومه (س) در میان دانش مندان و فقیهان گران قدر شیعه، با لقب «کریمه اهل بیت» یاد می شود. از میان بانوان اهل بیت، این نام زیبا، تنها به آن حضرت اختصاص دارد. براساس رویای صادق و صحیح نسب شناس گران قدر، مرحوم «آیت الله مرعشی نجفی»، این لقب از طرف امام صادق (ع) برای حضرت معصومه (س) انتخاب شده است. در این رویا، امام صادق (ع) به آیت الله نجفی که با دعا و راز و نیاز، تلاش پی گیری برای یافتن قبر مطهر حضرت زهرا (س) آغاز کرده، خطاب فرمود: «بر تو باد به کریمه اهل بیت. »

القاب حضرت معصومه (س)

سه زیارت نامه برای حضرت معصومه (س) ذکر شده که یکی از آن ها مشهور و دوتای دیگر، غیر مشهور است. اسامی و لقب هایی که برای حضرت معصومه (س) در دو زیارت نامه غیر مشهور ذکر شده، این هاست: طاهره (پاکیزه)، حمیده (ستوده)، بره ( نیکوکار)، رشیده (حدیافته)، تقیه (پرهیزگار)، رضیه (خشنود از خدا)، مرضیه (مورد رضایت خدا)، سیده صدیقه (بانوی بسیار راست گو)، سیده رضیه مرضیه (بانوی خشنود خدا و مورد رضای او)، سیده ی نساء العالمین (سرور زنان عالم). همچنین محدثه و عابده، از صفات و القاب حضرت معصومه (س) است.

شفاعت حضرت معصومه (س)

بالاترین جایگاه شفاعت، از آن رسول گرامی اسلام است که در قرآن کریم، از آن به «مقام محمود» یاد شده است. هم چنین، دو تن از بانوان خاندان رسول مکرم اسلام، شفاعت گسترده ای دارند که بسیار وسیع و جهان شمول است و می تواند شامل همه اهالی محشر باشد. این دو بانوی عالی قدر، صدیقه اطهر، حضرت فاطمه زهرا (س) و شفیعه روز جزا، حضرت فاطمه معصومه (س) هستند. در مورد شفاعت گسترده حضرت زهرا (س)، همین بس که شفاعت، مهریه آن حضرت است و به هنگام ازدواج، پیک وحی، طاقه ابریشمی از سوی پروردگار آورد که بر آن، جمله «خداوند مهریه فاطمه زهرا را شفاعت گنه کاران از امت محمد (ص) قرار داد» نوشته شده بود. این حدیث را اهل سنت نیز نقل کرده اند. پس از فاطمه زهرا (س) از جهت گستردگی شفاعت، هیچ بانویی به شفیعه محشر، حضرت معصومه (س) نمی رسد. امام جعفر صادق (ع) فرمودند:
«با شفاعت او، همه شیعیان ما وارد بهشت می شوند. »

راز قداست قم

در احادیث زیادی، به قداست قم اشاره شده است. امام صادق(ع)، قم را حرم اهل بیت (ع) و خاک آن را پاک و پاکیزه دانستند. هم چنین ایشان، در حدیث مشهوری درباره قداست قم، به گروهی از اهالی ری فرمودند: «بانویی از فرزندان من، به نام فاطمه دختر موسی، در آن جا رحلت می کند که با شفاعت او، همه شیعیان ما وارد بهشت می شوند. »
این حدیث را امام صادق (ع) هنگامی فرمودند که حضرت موسی بن جعفر (ع)، هنوز دیده به جهان نگشوده بود. این حدیث والا، از رمز شرافت و قداست قم، پرده بر می دارد و روشن می شود که فضیلت و شرافت این شهر که در روایات آمده، از ریحانه پیامبر، کریمه اهل بیت (س)، مهین بانوی اسلام، حضرت معصومه (س) است که در این سرزمین، دیده از جهان فرو بست.

محبت و مباهات حضرت معصومه (س) به امام هشتم

مدت 25 سال، حضرت رضا (ع)، تنها فرزند «نجمه خاتون» بود. پس از ربع قرن انتظار، سرانجام ستاره ای تابان، از دامان نجمه درخشید که هم سنگ امام هشتم (ع) بود. حضرت معصومه (س) و برادرش، امام رضا (ع)، عواطف سرشار و محبت شگفت انگیزی به هم داشتند. هنگامی که نصرانی می پرسد:
شما که هستید؟ می فرماید: «من، معصومه، خواهر امام رضا (ع) هستم. » این تعبیر، از محبت سرشار آن حضرت به برادر بزرگ وارش امام رضا (ع) و نیز از مباهات ایشان به این خواهر - برادری سرچشمه می گیرد.

سرآمد بانوان

بنابر مستندات رجالی، فرزندان دختر امام کاظم (ع) دست کم 18 تن بوده اند و فاطمه، در بین این همه بانوی گران قدر، سرآمد بود. حاج شیخ عباس قمی، آن گاه که از دختران موسی بن جعفر (ع) سخن می گوید، درباره فاطمه معصومه (س) می نویسد: «برحسب آن چه به ما رسیده، افضل آن ها، سیده جلیله معظمه، فاطمه بنت امام موسی (ع)، معروف به معصومه است. »

فضیلت بی نظیر

«شیخ محمدتقی تستری»، در «قاموس الرجال»، حضرت معصومه (س) را بانوی اسوه معرفی کرد و فضیلت وی را در میان دختران و پسران حضرت موسی بن جعفر (ع)، بعد از امام رضا (ع)، بی نظیر دانسته است. ایشان چنین می نویسد:
«در میان فرزندان امام کاظم (ع)، بعد از امام رضا (ع)، کسی هم شأن حضرت معصومه (س) نیست. »
بی گمان، این اظهار نظرها و نگرش ها درباره شخصیت فاطمه دختر موسی بن جعفر (ع)، بر برداشت هایی استوار است که از متن روایات وارده از ائمه اطهار (ع) به دست آمده است. این روایت ها، مقام هایی را برای فاطمه معصومه (س) بر شمرده اند که نظیر آن، برای دیگر برادران و خواهران وی نیامده. نام فاطمه معصومه (س)، در شمار زنان برتر جهان قرار دارد.

بوی وصال

بی شک، اهل بیت پیامبر (ص)، چهره های پرفروغی به جهانیان عرضه کرده اند که نام شان، مانند ستارگان درخشان، در آسمان فضایل می درخشد. درخشان ترین ستاره در میان بانوان بیت امام هفتم، فاطمه، فرزند پاکیزه موسی بن جعفر (ع) است؛ بانویی که سال هاست تشنگان معرفت، از حریم اش، زلال ایمان می نوشند و عارفان، با گذر بر زندگی فرزانه وارش و درک لحظه های آسمانی شدن اش، درهای عروج را به روی خود می گشایند و بوی وصال را در گستره زمین، منتشر می کنند.
به جان پاک تو ای دختر امام، سلام به هر زمان و مکان و به هر مقام، سلام تویی که شاه خراسان بود برادر تو بر آن مقام رفیع و بر این مقام، سلام به هر عدد که تکلم شود به لیل و نهار هزاربار فزون تر زهر کلام، سلام صبح تا شب و از شام تا طلیعه صبح بر آستانه قدس ات علی الدوام، سلام در آسمان ولایت، مه تمامی تو ز پای تا به سرت، ای مه تمام، سلام به پیش گاه تو ای خواهر شه کونین ز فرد فرد خلیق، به صبح و شام، سلام منم که هر سر مویم به هر زمان گوید
منبع: مجله ی خیمه

---

کرامات حضرت معصومه علیها السلام

 

از آنجا که فاطمه معصومه علیها السلام از خاندانی است که در زیارت جامعه خطاب به ایشان آمده است:«عادتکم الاحسان و سجیتکم الکرم» کرامات و عنایات آستان مقدسش بسیار فراوان و شامل حال خاص و عام بوده است: از بزرگانی همچون ملاصدرا و آیت الله بروجردی گرفته تا آن مسلمان عاشقی که از دور افتاده ترین کشور اسلامی به عشق زیارت و به امید عنایت به حریم قدس او راه یافته، همگی را مورد لطف و عنایت کریمانه خودقرار داده است؛ ولی با کمال تأسف این کرامات تا کنون ثبت و ضبط نشده است، ما هم نمونه هایی برگزیده از کرامات ان حضرت را در اینجا می آوریم؛ به امید آن که مجموع کرامات آن حضرت در کتاب مستقل گردآوری شود.

کراماتی به نقل از آیت الله العظمی اراکی(ره
ایشان درباره خودشان فرمودند: دستم باد می کرد و پوست آن ترک برمی داشت به طوری که نمی توانستم وضو بگیرم و ناچار بودم برای نماز تیمم کنم و معالجات هم بی اثر بود تا اینکه به حضرت معصومه علیها السلام متوسل شدم و به من الهام شد که دستکش به دست کنم، همین کار را کردم، دستم خوب شد. ایشان فرمودند: آقا حسن احتشام(فرزند مرحوم سید جعفر احتشام که هر دو از منبری های قم بودند) از شیخ ابراهیم صاحب الزمانی تبریزی(که مرد با اخلاصی بود) نقل می کرد که من شبی در خواب دیدم به حرم، مشرف شدم خواستم وارد شوم گفتند حرم قرق است برای اینکه حضرت فاطمه زهرا و حضرت معصومه علیهما السلام در سر ضریح خلوت کرده اند و کسی را راه نمی دهند. من گفتم: مادرم سیده است و من محرم هستم، به من اجازه دادند،رفتم دیدم که بله این دو بزرگوار نشسته اند و در بالای ضریح با هم صحبت می کنند از جمله صحبت ها این بود که حضرت معصومه به حضرت زهرا سلام الله علیهما عرض کرد:حاج سید جعفر احتشام برای من مدحی گفته است و ظاهراً آن مدح را برای حضرت می خواند. شیخ ابراهیم این خواب را در جلسه دوره ای اهل منبر که حاج سید جعفر احتشام هم در آن حضور داشت نقل می کند؛ حاج احتشام می گوید:از آن شعرها چیزی یادت هست؟
گفت: بله در آخر آن شعر داشت(دخت موسی بن جعفر) تا این را گفت، حاج احتشام شروع کرد به گریه کردن و گفت: بله توی اشعار من این کلمه است.«حاج سید جعفر احتشام منبری با حالی بود و موقع روضه خواندن خودش هم گریه می کرد و اهل بکاء بود و بسیار گریه می کرد.»
 

حرم حضرت معصومه
آقای حاج شیخ حسن علی تهرانی(ره)(جد مادری آقای مروارید) که از علماء بزرگ و شاگردان فاضل میرزای شیرازی محسوب می شوند و حدود 50سال در نجف به تحصیل علوم اشتغال داشتند، ایشان برادری داشت به نام حاج حسین علی شال فروش که از تجار بازار بوده در تمام مدتی که حاج شیخ مشغول تحصیل بودند ایشان ماهی 50تومان به او شهریه می داد تا اینکه برادر تاجر فوت می کند و جنازه او را به قم حمل می کنند و در آنجا دفن می نمایند.
حاج شیخ علی (که در اواخر عمر در مشهد ساکن بودند) تلگرافی از فوت برادر مطلع می شود، به حرم مشرف شده و به حضرت رضا عرض می کنند: من خدمت برادرم را یکبار هم نتوانستم جبران نمایم جز همین که بیایم اینجا و از شما خواهش کنم که به خواهرتان حضرت معصومه سلام الله علیها سفارش ایشان را بفرمایید: تا به برادرم کمک کاری باشد. همان شب یکی از تجار که از قضیه اطلاع نداشت خواب می بیند که به حرم حضرت معصومه علیها السلام مشرف شده و آنجا می گویند:که حضرت رضا علیه السلام هم به قم تشریف آوردند: یکی جهت زیارت خواهرشان، و یکی جهت سفارش برادر حاج شیخ حسنعلی به حضرت معصومه علیها السلام. او معنای خواب را نمی فهمد و آن را با حاج شیخ حسنعلی در میان می گذارد و ایشان می فرمایند:همان شب که شما خواب دیدی من (در رابطه با برادرم) به حضرت رضا متوسل شدم و این خواب شما درست است. مرحوم آقا سید محمد تقی خوانساری پس از شنیدن این خواب فرمود:از این خواب استفاده می شود که قم در حریم حضرت معصومه علیها السلام است؛ باید حضرت امام رضا علیه السلام به قم تشریف فرما شوند و سفارش برادر حاج شیخ حسنعلی را به حضرت بفرمایند و الا خود حضرت امام رضا علیه السلام مستقیما در کار مداخله نمی کند چون این در محدوده حضرت معصومه است و مداخله در این محیط نمی شود.
 

جلال و جبروت فاطمه زهرا علیها السلام
آقای حاج شیخ عبدالله موسیانی (ایشان از شاگردان ایت ا... مرعشی (ره) بودند) نقل فرمودند به این که حضرت آیت ا...مرعشی نجفی به طلاب می فرمود:علت آمدن من به قم این بود که پدرم سید محمود مرعشی نجفی (که از زهاد و عباد معروف بود) چهل شب در حرم حضرت امیر علیه السلام بیتوته نمود که آن حضرت را ببینید، شبی در(حال مکاشفه) حضرت را دیده بود که به ایشان می فرماید: سید محمود چه می خواهی؟عرض می کند:می خواهم بدانم قبر فاطمه زهراء علیها السلام کجاست؟ تا آن را زیارت کنم. حضرت فرموده بود:من که نمی توانم«برخلاف وصیت آن حضرت» قبر او را آشکار کنم. عرض کرد: پس من هنگام زیارت چه کنم؟ حضرت فرمود: خدا جلال و جبروت حضرت فاطمه علیها السلام را به فاطمه معصومه علیها السلام عنایت فرموده است، هر کس بخواهد ثواب زیارت حضرت زهرا علیها السلام را درک کند به زیارت فاطمه معصومه علیها السلام برود.
 

عنایت حضرت به زوار مرقدش
آقای شیخ عبدالله موسیانی نقل کردند از حضرت آیت ا...مرعشی نجفی: که شب زمستانی بود که من دچار بی خوابی شدم؛ خواستم حرم بروم، دیدم بی موقع است، آمدم خوابیدم و دست خود را زیر سرم گذاشتم که اگر خوابم برد خواب نمانم، درعالم خواب دیدم خانمی وارد اطاق شد «که قیافه او را به خوبی دیدم ولی آن را توصیف نمی کنم» به من فرمود: سید شهاب! بلند شو و به حرم برو؛ عده ای از زوار من پشت در حرم از سرما هلاک می شوند، آنها را نجات بده. ایشان می فرماید: من به طرف حرم راه افتادم، دیدم پشت در شمالی حرم(طرف میدان آستانه)عده ای زوار اهل پاکستان یا هندوستان(با آن لباس های مخصوص خودشان) در اثر سردی هوا پشت در حرم دارند به خود می لرزند، در را زدم،حاج آقا حبیب(که جزء خدام حضرت بود) با اصرار من در را باز کرد، من از مقابل و آنها هم پشت سرمن وارد حرم شدند و آنها در کنار ضریح آن حضرت مشغول زیارت و عرض ادب بودند؛ من هم آب خواستم و برای نماز شب و تهجد وضو ساختم.
منبع:دنیای زنان

---

دختر در نگاه دین

نویسنده: ابراهیم اخوی




 

فرزند در نگاه دین، هدیه ای از سوی خداوند به شمار می آید. پسر در این نگاه، نعمت و دختر، نیکی و رحمت است. امام صادق (ع) در این باره می فرماید: « البنون نعیم و البنات حسنات و الله یسال عن النعیم و یثیب علی الحسنات؛ پسران نعمتند و دختران حسنه و نیکی و خداوند از نعمت ها می پرسد ولی بر نیکی ها پاداش می دهد»؛ (1)
آموزه های دینی تلاش دارند تا همگان را به ارزشمندی دختران آگاه سازند و با سم زدایی از گمان های خرافی به جا مانده از جاهلیت، امنتی روانی بیشتری را برای بالندگی دختران فراهم آورند. با نظری به سخنان معصومین به چنین دیدگاهی نزدیک تر می شویم.

مهر ویژه
 

پیامبر اعظم (ص) در سخنی، مهربانی ویژه خداوند به دختران را چنین گزارش می کند: «ان الله تبارک و تعالی علی الاناث اراف منه علی الذکور و ما من رجل یدخل فرحه علی امراه بینه و بینها حرمه الا فرحه الله تعالی یوم القیامه؛ خداوند بر دختران، مهربان تر از پسران است و هر کسی بانویی از محارم خود را شاد کند، روز قیامت از سوی خداوند شاد می شود.»(2)
بر این اساس، وجود دختر در خانه و سرپرستی آنان، توفیقی معنوی است که در اختیار والدین و سرپرستان قرار می گیرد.
در خاطره ای دیگر از حضرت می خوانیم: « بشر النبی ص بابنه فنظر فی وجوه اصحابه فرای الکراهه فیهم فقال ما لکم ریحانه اشمها و رزقها علی الله عز و جل و کان ابا بنات؛ به پیامبر خدا (ص) بشارت تولد دختری دادند. حضرت با نگاهی به چهره اصحاب دریافت که آنها از این خبر ناخرسندند. از این رو فرمود: شما را چه شده؟ گلی به من داده شده که او را می بویم و روزی اش بر عهده خداوند متعال است. حضرت پدر چند دختر بودند».(3)
در دعایی از حضرت برای پدر دختران چنین آمده است: « رحم الله ابا البنات. البنات مبارکات محببات و البنون مبشرات و هن الباقیات الصالحات؛ مهر ویژه خداوند بر پدر دختران باد. دختران مبارک و دوست داشتنی اند و پسران بشارت دهندگانند و دختران باقیات صالحات اند.» (4)
ایشان بر این بشارت خود افزودند: « من عال ابنتین او ثلاثاً کان معی فی الجنه؛ هر کس سرپرستی دو یا سه دختر را داشته باشد، با من در بهشت خواهد بود» (5) و اینکه «من کان له ابنه فالله فی عونه و نصرته و برکته و مغفرته؛ هر که را دختری است، خداوند یاری دهنده او، برکت بخش به او و آمرزنده او خواهد بود».(6)
امام صادق(ع) نیز در این باره می فرماید: « من عال ابنتین... حجبتاه من النار؛ آنکه سر پرستی دو دختر... را عهده دار شود، این کار او را از آتش و عذاب باز خواهد داشت.»(7)
در سخنی دیگر، این چنین فرمودند: « اذا اصاب الرجل ابنه بعث الله عز و جل الیها ملکا فامر جناحه علی راسها و صدرها و قال ضعیفه خلقت من ضعف المنفق علیها معان؛ آن گاه که مردی صاحب دختری شد، خداوند فرشته ای به سوی نوزادش روانه می کند که بال بر سر و سینه او کشد و گوید: کودکی ضعیف آفریده شده است. انفاق کننده بر او از سوی خداوند یاری خواهد شد.»(8)

دامن زن، معراج مرد
 

ظرفیت بالای دختران در جایگاه مادری، آن قدر ستوده است که می تواند نسلی از نور را پدید آورد، چنان که درباره برترین زنان دنیا، حضرت زهرا(س) محقق شد. در نگاه دین به چنین مسئله ای توجه شده است:
حسن بن سعید می گوید: « ولد لرجل من اصحابنا جاریه فدخل علی ابی عبدالله فراه متسخطاً فقال له ابو عبدالله ارایت لو ان الله تبارک و تعالی اوحی الیک ان اختار لک او تختار لفنسک ما کنت تقول قال کنت اقول یا رب تختار لی قال فان الله قد اختار لک قال ثم قال ان الغلام الذی قتله العالم الذی کان مع موسی و هو قول الله عز وجل «فاردنا ان یبدلهما ربهما خیراً منه زکاه و اقرب رحماً» ابدلهما الله به جاریه ولدت سبعین نبیاً؛ دختری به یکی از اصحاب ما داده شد. وی با چهره ای ناراحت نزد امام صادق (ع) آمد. امام به او فرمود: اگر خداوند به تو وحی می کرد که من جنسیت فرزندت را برایت برگزینم یا تو خود انتخاب می کنی، چه می گفتی؟ مرد گفت: می گفتم تو برایم انتخاب کن! امام فرمود: خداوند برای تو [دختر] را برگزید. سپس فرمود: خداوند به خانواده ای که پسر بچه آنها از روی حکمت توسط دانشمند همراه موسی [حضرت خضر نبی] از بین رفت، وعده جایگزینی اش با فرزند نیکوتر و مهربان تر داده بود، که آن فرزند دوم، دختری بود که بعدها مادر هفتاد پیامبر شد.[ یعنی از خودش و نسلش پیامبران زیادی برگزیده شدند].(9)

بهترین فرزندان
 

امام خمینی (رحمه الله) علاقه خاصی به فرزند دختر داشتند و به بعضی از خانم های فامیل که می خواستند وضع حمل کنند، می گفتند: « دعا کنید که بچه شما دختر باشد، برای اینکه دختر به مراتب بهتر از پسر است. کسی که دختر ندارد، یعنی اولاد ندارد.»(10)
با دقت در آموزه های دینی، به عمق و ریشه این سخن حضرت امام پی می بریم. در روایتی از پیامبر اعظم (ص) آمده است. «خیر اولادکم البنات؛ بهترین فرزندان شما دختران هستند.» (11) ایشان در جمله ای دیگر فرمودند: « ما من بیت فیه البنات الا نزلت کل یوم علیه اثنتا عشره برکه و رحمه من السماء و لا ینقطع زیاره الملائکه من ذلک البیت یکتبون لابیهم کل یوم و لیله عباده سنه؛ هر خانه ای که در آن دختر باشد، هر روز دوازده برکت و رحمت از آسمان ارزانی اش می شود و زیارت فرشتگان از آن خانه قطع نمی گردد در حالی که در هر شبانه روز برای پدر آن دختران عبادت یک سال نوشته می شود.»(12)

دختر و نیازها
 

نیازهای دختران شکل های متنوعی دارد. بیشترین بخش نیاز را می توان در توجه مثبت و تأمین محبت جست وجو کرد. در نگاه دینی هم توجه ویژه به مسائل عاطفی و نیازهای دختران شده است.
 

در سخنی از پیامبر اعظم (ص) چنین آمده است: « من دخل السوق فاشتری تحفه فحملها الی عیاله کان کحامل صدقه الی قوم محاویج و لیبدا بالائاث قبل الذکور فانه من فرح ابنه فکانما اعتق رقبهً من ولد اسماعیل و من اقر عین ابن فکانما بکی من خشیه الله و من بکی من خشیه الله ادخله جنات النعیم؛ کسی که از بازار چیزی خریده و برای خانواده اش به خانه می برد، مانند برنده صدقه برای نیازمندان است و باید در دادن این تحفه ها از بانوان خانه شروع کند. به درستی هر که دختری [از فرزندانش] را خوش حال کند، مانند کسی است که بنده ای از فرزندان اسماعیل را آزاد کرده باشد و هر که پسر بچه ای را شاد گرداند، مانند کسی است که از خوف الهی گریسته باشد و هر که از خوف خدا بگرید خداوند او را در بهشت برین جای خواهد داد.» (13)

خانواده و دختران
 

امن ترین و مطمئن ترین پایگاه برای دختران به ویژه دختران، خانواده آنهاست. شیوه رفتارهای خانواده ها و میزان موفقیت آنها در عملکرد مناسب می تواند ضریب اطمینان بخشی را افزایش دهد. خانواده ها در عصر کنونی، نیازمند تربیت دخترانی آگاه و توانمند برای دفاع از خویشتن و گزینش راهی صحیح برای رسیدن به موفقیت و سعادت هستند. در دنیایی که هجمه رسانه ای دشمن در صدد تزریق فرهنگ مسموم بیگانه به فضای فکری و ساحت روانی دختران است تا از آنان به نام آزادی و تساوی، ابزارهای دست و ویترینی جهت سودجویی های بیشتر بنگاه های اقتصادی بسازد، لازم است با اطلاع رسانی بهنگام به دختران و همراهی آگاهانه و همدلانه با این سرمایه های ارزشمند، آنان را در مسیری مطمئن بگذاریم.

دختران و ارتباط با جنس مخالف
 

یکی از آسیب های فراروی دختران امروز، سهولت ارتباط با جنس مخالف است. متأسفانه این امر، فراگیری زیادی داشته و همه گیر بودن سبب شده است تا نوجوانان بسیاری آن را تجربه کنند. در این میان، دختران به دلیل بافت عاطفی خاص خود، بیشتر آسیب پذیرند تحقیقات نشان داده است که انگیزه اصلی ارتباط با جنس مخالف را در دختران، دریافت محبت و توجه مثبت تشکیل می دهد. در حالی که در پسران، انگیزه اصلی تأمین نیازهای غریزی است که با اغواگری های پیچیده اتفاق می افتد. لازم است خانواده ها و همراهان دختران نوجوان و جوان، پیش از بروز چنین ارتباطی، آنها را از آسیب های فردی، اجتماعی، اخلاقی و روان شناختی آگاه سازند و نیازهای طبیعی شان را از روش های صحیح، مانند ایجاد گروه های دوستی هدف مند با جنس موافق و بهره وری بیشتر از زمان برای رسیدن به اهداف، تأمین کنند.

دختران و رسانه های نو
 

دختران امروز با ابزارهای متعددی روبه ور هستند که استفاده نابجا از آنها می تواند سرنوشتی دور از انتظار را برای شان رقم بزند. تلفن همراه، اینترنت، ماهواره و دیگر ابزارها، به همان اندازه که می توانند خوب و مفید باشند، زیان های آشکار و نهان فراوانی با خود دارند.
از دیدگاه آسیب شناسانه می توان تلفن همراه را منبع بزرگی برای تولید نارسایی ها و معضلاتی دانست که آشکارا یا پنهان در مناسبات زندگی کاربران نفوذ کرده است. تحقیقات اخیر که در این حوزه صورت می گیرد و اخبار ناخوشایندی که گاه و بی گاه درباره مضرات پزشکی و رفتاری تلفن همراه از گوشه و کنار جهان به گوش می رسد، بازبینی و نگرش دوباره برای استفاده از این وسیله پر کاربرد و عادی شده را ضروری می سازد. با گسترش امکانات ارتباطی در بین نسل جدید به ویژه نوجوانان، هر روز شاهد بروز آسیب های اخلاقی - تربیتی تازه ای در این گروه سنی هستیم. دختران نوجوان، به دلیل گرایش به هیجانات و نیز کاستی تجارب و ناتوانی در قلمرو تفکر، آسیب پذیری بیشتری از این امکانات مدرن دارد. توسعه روز افزون دسترسی به ماهواره، اینترنت و در دسترس بودن تلفن همراه برای این گروه، مشکلاتی را ایجاد کرده است.

پی‌نوشت‌ها:
 

1- الکافی، ج 6، ص 5، ح 12.
2- همان، ح 7.
3- من لایحضره الفقیه، ج 3، ص 482، ح 4693.
4- مستدرک الوسائل، ج 15، ص 116، ح 17700.
5- همان، ح 17701.
6- همان، ح 17702.
7- من لایحضره الفقیه، ج 3، ص 482، ح 4699.
8- همان، ح 4700.
9- الکافی، ج 6، ص 5، ح 11.
10- مسائل دختران، ص 119 ؛ زهرا اشراقی، فصلنامه حضور، ش 28، ص 398.
11- مستدرک الوسائل، ج 15، ص 117، 17708.
12-همان، ح 17709.
13- همان، ح 17715.
 

منبع:حسینی ایمنی، سید علی؛ اشارات، قم: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، تابستان 1391