مهدی به چه معناست؟

از میان همه القاب آن حضرت، مشهور‌ترین آن‌ها «مهدیّ» است. واژه «مهدیّ» لفظی عربی است که خود دارای معنا و مفهومی گویا می باشد...  

 

 

القاب شناخته‌شده دوازدهمین ولیّ بزرگوار الهی که در روایات به آن ها نیز اشاراتی رفته عبارت است از: 

 «مهدیّ»(1)،  «مهدیّ هذه الامّۀ»(2)،  «قائم»(3)،  «منتظَر»(4)،  «حجّت‌الله»(5)،  «حجّت‌الله فی ارضه»(6)،  «خلف صالح»(17)،  «ابا صالح»(8)،  «منصور»(9)،  «بقیة‌الله»(10)،  «بقیته (الله)»(11)،  «صاحب الزّمان»(12)،  «صاحب الأمر»(13)،  «صاحب هذا الأمر»(14).   

اما از میان همه القاب آن حضرت، مشهور‌ترین آن‌ها «مهدیّ» است. از این رو در این فراز قدری به توضیح آن لقب مبارک خواهیم پرداخت.  

واژه «مهدیّ» لفظی عربی است که خود دارای معنا و مفهومی گویا می باشد. واژه‌نویسان و لغت‌شناسان اهل سنّت در ذیل کلمه « مهدیّ» چنین آورده‌اند: «مهدیّ»، به معنای هدایت‌شده، کسی که خداوند او را به حقّ دعوت کرده است.(16)  « مهدیّ» گاه در نام اشخاص به کار رفته، تا آنجا که به طور غالب،‌ اسم (عَلَم) و شناخته شده آن‌ها شده است، و نبیّ‌اکرم صلی الله علیه و آله به همین نام «مهدیّ» بشارت داده‌اند که در آخرالزّمان خواهد آمد. (17) 

همچنین محدّث و ادیب معروف، مجدالدّین ابن اثیر شافعی (606 ق) در کتاب «نهایه»، و مرتضی زبیدی حنفی (1205 ق) در کتاب «تاج العروس» همین نکته را آورده‌اند؛ با این تفاوت که زبیدی در آخر بیان خود از خداوند متعال این گونه درخواست کرده که «وَ جَعَلناَ اللهُ مِنْ اَنصارِهِ»(18) ؛ و بار خدایا! ما را از یاران او قرار ده! 

اما صاحب مجمع البحرین پس از بشارت رسول‌الله صلی الله علیه و آله اضافاتی دارند که: او زمین را پر از عدل و داد خواهد کرد، همان‌گونه که پر از ظلم و جور شده، او کسی است که با حضرت عیسی علیه السلام در قسطنطنیه همراه خواهد شد و مالکیّت عرب و عجم را به دست خواهد گرفت، و دجّال را می‌کشد. او محمّد پسر حسن عسکری بن علی الهادی بن محمّدالجواد بن موسی بن جعفر بن محمّد بن علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب همسر بتول و پسر عموی رسول است. به ظهور او مخالف و موافق اقرار کرده و نیز اخبار در این راستا متواتر است. (19) 

   

منابع :

1 .   محمدبن یعقوب کلینی، اصول کافی، ج 11، باب فی شأن انا انزلناه فی لیلۀ القدر، ح 1، ص 242.
2 .  کافی، ج 1، باب فی شأن انا انزلناه فی لیلۀ القدر، ح1، ص 242.
3 .  اصول کافی، ج 1، باب ما عند الائمه من آیات الانبیاء، ص 231، ح 3.
4 .   کافی، ج 1، باب فی الغیبۀ، ص 335، ح 1.
5 .   بحار‌الانوار، ج 53، ص 316.
6 .   بحار‌الانوار، ج 23، ح 16، باب 17، وجوب طاعتهم، ص 289.
7 .   الصراط المستقیم، ج 2، فصل 1، ص 218.
8 .   من لایحضره فقیه، ج 2، باب دعاء الضّال عن الطریق، ص 298، ح 2506.
9 .  این آیه «إنَّهُ کَانَ مَنصُوراً» (اسرا (17)، آیه 33)، درباره امام حسین  است که ایشان یاری شده به امام مهدی  هستند. بحار الانوار، ج 44، باب 28، ص 8، ح 6 و 7.
10 .   کافی، ج 1، باب نادر، ص 411، ح 2.
11 .  بحار الانوار، ج 24، باب 56: «انهم علیهم السلام حزب الله و بقیته...»، ص 211.
12 .  کافی، ج 1، باب مولا الصاحب، ص 514، ح 3، و نیز تهذیب ج 6، ص 118.
13 .  الحرالعاملی، وسائل الشیعه، ج 8، باب 8، ص 81، ح 10138،
15 .  کافی، ج 1، باب الامور التی توجب حجۀ الامام ، ص 284، ح 2.

16.  «المهدی: الذی هدا الله الی الحق»؛ ابن منظور، لسان العرب، ج 15، ص 354، تحت واژه "مهدی"
17.  جمال الدین منظور افریقی مصری (711 ق)، لسان العرب المحیط، ج 3، ص 787.
18.  مرتضی زبیدی صنفی، تاج العروس، ماده هدی؛‌ و لطف الله، صافی گلپایگانی، منتخب الأثر، ص 1، پانوشت.
19. مجمع البحرین، ج 1، ص 476، تحت واژه هدی.